Τους προβληματισμούς του εξέφρασε μέσω του IONION FM ο πρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου Παλουκίου Θόδωρος Βουκελάτος. Όπως είπε, από τη εποχή του «DO YOU LIKE THE GREECE» με φωνή του Αντώνη Καλογιάννη που το έκανε σουξέ το 1977, μέχρι και σήμερα, ο τουρισμός της χώρας πέρασε μέσα και από το greek mousaka, και τα καμάκια της εποχής, αφού είχαν προηγηθεί παραγωγές που έκαναν γνωστή αυτή τη γη, όπως ο “Αλέξης Ζορμπάς” και το “Συνέβη στην Αθήνα” με την Τζέην Μάνσφιλντ, “το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι” και το “Mamma mia”, τις κιτς φολκλόρ γιορτές της δικτατορίας και το συρτάκι. Όλοι και όλα πάντως για ένα σκοπό. Να κάνουν τη χώρα τουριστικό προορισμό. Και το πετύχαμε αφού τα έσοδα από τον τουρισμό μας αγγίζουν ήδη το 25% του ΑΕΠ. Μήπως όμως το παρακάνουμε;

Οι υπέρμαχοι του τουρισμού υποστηρίζουν ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Ιερός ο σκοπός αλλά το τίμημα; Πρόσφατα, μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί της Ευρώπης προσπαθούν να βάλουν φρένο στην επιδρομή των τουριστών βάζοντας περιορισμούς στο ημερήσιο αριθμό επισκεπτών. Ο λόγος είναι προφανής. Η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των ντόπιων και του περιβάλλοντος εξ αιτίας του υπερτουρισμού. Αμφισβητείται πλέον σαν επιτυχία το γεγονός ότι “το νησί βούλιαξε φέτος από τους τουρίστες”. Μεταξύ αυτών και ορδές νεαρών που επισκέπτονται την χώρα μας με πάμφθηνα τσάρτερ και  που τις νυχτερινές ώρες επιδίδονται σε υπερβολική κατανάλωση αμφιβόλου ποιότητας αλκοόλ και άλλων ουσιών υποβαθμίζοντας τις περιοχές στις οποίες κινούνται.

Από την άλλη, η εξωφρενική πολλές φορές αύξηση της αξίας των ακινήτων και των ενοικίων στις τουριστικές περιοχές, εξ’ αιτίας της ζήτησης από ξένους με μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη από την δική μας, θα προκαλέσει γενικότερο ξεπούλημα. Και ας μην συνυπολογίσουμε την τεράστια εξάπλωση του Airbnb (των σπιτιών δηλαδή που δίδονται για τουριστική εκμετάλλευση) σε σημείο –ειδικά στα τουριστικά νησιά- να μην βρίσκει ο δάσκαλος σπίτι να μείνει.

Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε πάντως το γεγονός ότι στον τουριστικό τομέα στην Ελλάδα απασχολούνται άμεσα και έμμεσα 1,2-1,5 εκατ. άτομα ως μισθωτοί ή επιχειρηματίες. Όμως ο τουριστικός τομέας αξιοποιεί μεγάλο μέρος ανθρώπινου δυναμικού με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, στους κλάδους της εστίασης και της διαμονής μόνο ο ένας στους επτά εργαζόμενους είναι απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (>90%)  

Επί πλέον θα πρέπει να διευκρινιστεί πως, επειδή πολλά μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα ανήκουν σε ξένες εταιρείες, στα ελληνικά χέρια καταλήγει ένα όχι και τόσο μεγάλο μέρος από τα οφέλη του τουριστικού συναλλάγματος.

Ας αναλογιστούμε το όφελος από μια ημερήσια προσέγγιση στο Κατάκολο ενός κρουαζιερόπλοιου με 5.000 επιβάτες για λίγες ώρες, από το οποίο, ακόμα και την μεταφορά των τουριστών με λεωφορεία στην Ολυμπία, την μερίδα του λέοντος καρπώνεται η ξένη ναυτιλιακή εταιρεία, χωρίς να εξαιρέσουμε τις εκατοντάδες τόνους –του πολύτιμου πλέον- νερού με τους οποίους έχουμε υποχρέωση να εφοδιάσουμε το πλοίο, με τους τόνους σκουπιδιών του που θα μας αφήσει στο λιμάνι, αλλά και τους τόνους λυμάτων που θα αφήσει στην θάλασσα μας.

Ακόμα και τα θαλαμηγά γιώτ –ιδιωτικά ή επαγγελματικά ξένων εταιρειών- επωφελούμενα των πολύ χαμηλών χρεώσεων αρμενίζουν στις θάλασσες μας, ανταγωνιζόμενα έντονα τους αντίστοιχους Έλληνες επαγγελματίες του κλάδου και επιβαρύνοντας περαιτέρω τις θάλασσες και τις ακτές μας. Πάντως είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι πρόσφατα 15 ελληνικά λιμάνια (σε αυτά όμως δεν συμπεριλαμβάνεται μέχρι στιγμής το Κατάκολο) ανακοίνωσαν αύξηση ανταποδοτικών τελών 150% για τους επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων που θα τα προσεγγίσουν. Και να σημειωθεί βέβαια ότι η τελευταία αύξηση τελών ήταν το 2017.

Πέραν αυτού στους κύκλους που απασχολούνται με το γιώτινγκ, διάχυτη είναι η αίσθηση της ασυδοσίας σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται στις θάλασσες και στις ακτές μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόσφατο συμβάν με την θαλαμηγό στην Ύδρα, της οποίας το πλήρωμα κατηγορείται για πρόκληση πυρκαγιάς στο παραθαλάσσιο δάσος, ίσως εξ΄ αιτίας αυθαίρετης καύσης βεγγαλικών.       Σε βαθμό διχογνωμίας και οι απόψεις των ελληνικών αρχών για το αν υπεύθυνοι ήταν οι επιβάτες ή το πλήρωμα. Πτώση εκ νεφών και για την αρμόδια λιμενική υπηρεσία που διερωτήθηκε –εμμέσως πλην σαφώς- που βρέθηκαν τα πυροτεχνήματα, (αφού στον γενόμενο έλεγχο της συγκεκριμένης θαλαμηγού βρέθηκαν στην θέση τους), αφού όλοι οι ιδιοκτήτες σκαφών γνωρίζουν ότι η ανανέωση των βεγγαλικών σε ένα σκάφος δεν προϋποθέτει την επιστροφή των ληγμένων, τα οποία ενίοτε μπορεί να καταναλωθούν σε  περιπτώσεις που τα πληρώματα θέλουν να δημιουργήσουν μια εορταστική βραδιά (event). Να σημειωθεί ότι ο έλεγχος και οι περιορισμοί στην διακίνηση και ανακύκλωση των βεγγαλικών αποφασίστηκαν μόλις προ μηνός, μετά το θάνατο του αστυνομικού από φωτοβολίδα.

Όμως ας μην βλέπουμε το δένδρο και χάνουμε το δάσος. Ο τουρισμός είναι σημαντικό όφελος για τη χώρα, δεν είναι όμως πανάκεια. Αφού όμως αυτό επιλέξαμε σαν χώρα ας το κάνουμε σωστά, με μέτρο και αυστηρούς κανόνες  για να έχουμε τις ελάχιστες δυνατές επιπτώσεις στην ποιότητα της ζωής μας και το περιβάλλον, και για να μην μεταβληθεί η χώρα σε σκουπιδότοπο σε στεριά και θάλασσα. Και όλοι φαντάζομαι γνωρίζουμε την τύχη μιας στυμμένης λεμονόκουπας.